مهارت معلمی

هر درسی ، بدون توجه به ماده ، موضوع و کلاس درس مربوط ، بر اساس یک سری اصول ، عوامل و عملکردهای روانشناختی و تربیتی ، مبتنی است و معلم برای ارائه تدریس موفق و مؤثر ، باید درباره ی این اصول ، عوامل و پدیده ها ، اطلاعات و تجارب عملی کافی داشته باشد . این عوامل و پدیده ها را می توان به شرح زیر خلاصه کرد :

دانش آموز هنگامی مطالب و مفاهیم درس را بهتر و آسانتر یاد می گیرد ، که از هر نظر آمادگی لازم را داشته باشد ؛ یعنی هم نیاز به یادگیری را احساس کند و هم بتواند یاد بگیرد و تجارب و آموخته های خود را به موضوع درس جدید ارتباط دهد ؛ از این رو معلم باید راهی برای شروع و مقدمه درس پیدا کند . هدف معلم از مقدمه چینی این است که دانش آموزان را به فضای درس بکشاند و دقتشان را برانگیزد ؛ بطوری که بی اختیار به درس توجه کنند . اگر توجه ی دانش آموزان در هنگام شروع درس جلب نشود ، دیگر به سختی می توان در ادامه ی درس ، توجه ی آنها را جلب کرد .

موفقیت تدریس معلم در بیشتر درسها بر دقایق اولیه ی کلاس ، شکل مقدمه ، روش اجرا و نتیجه ای که دانش آموزان از آن می گیرند ، بستگی دارد و اگر معلمی در این مرحله از شروع درس هراسان و مضطرب باشد و بدون اعتماد به نفس عمل کند ، نه تنها در آن درس موفقیتی نخواهد داشت ، بلکه در سایر درسها و در طول سال تحصیلی با مشکل جدی مواجه خواهد شد ؛ مخصوصاً این خطر برای معلم وجود دارد که دانش آموزان او را معلمی ضعیف بدانند .

برکسی پوشیده نیست که عامل اصلی « یادگیری»  معلم است.

اما آیا هیچ گاه از خود پرسیده كه چطور معلمى هستیم؟

و آیا دانش آموزان همواره تشنه دیدار ما هستند؟!!

واقعیت این است که بچه ها اصولا طالب هر معلمى نیستند، و هر معلمى نمى تواند ادعا کند که دانش آموزان برایش احترام قائلند.

بوی ماه مهر می‌آید. بوی مهر ما را به یاد کودکی‌ها و خاطرات مدرسه می‌اندازد. یاد روز اول مدرسه و اقتدار معلم‌ها و هم‌کلاسی‌های جدید، شیطنت بچه‌ها و از تابستان گفتن‌ها و. چه لذت‌بخش است.

برای شروع مدرسه‌ها، همان‌طور که دانش‌آموزان و خانواده‌های آن ها باید آمادگی داشته باشند، معلم‌ها نیز باید آماده باشند و با برنامه‌ریزی برای سال تحصیلی به پیش بروند تا بتوانند گام‌به‌گام به اهداف تعیین شده برسند. برای این منظور، مقالاتی تهیه و در اختیار معلم‌ها گذاشته می‌شود، به امید این‌که راهگشا باشد.

معلم یک دبستان به بچه های کلاسش گفت: بچه ها دوس دارید با هم بازی کنیم؟معلم به دانش آموزانش گفت: هر کدوم از شما فردا یک کیسه پلاستیکی بردارند و درون آن به تعداد آدم  هایی که از آن ها بدشان می آید، سیب زمینی بریزند و با خود به مدرسه بیاورند.

فردا بچه ها با کیسه های پلاستیکی به مدرسه آمدند. در کیسه بعضی ها سه، بعضی ها تا پنج تا سیب زمینی بود. معلم به بچه ها گفت: تا یک هفته هر کجا می روند کیسه پلاستیکی را با خود ببرند. روز ها به همین ترتیب گذشت و .

کم کم بچه ها شروع کردند به شکایت کردن از بوی ناخوش سیبی زمینی های گندیده. به علاوه آن هایی که سیب زمینی بیشتری در کیسه خود داشتند از حمل این بار سنگین خسته شده بودند.

پس از گذشت یک هفته، بازی بالاخره تمام شد و بچه ها راحت شدند. معلم پرسید: از این که سیب زمینی ها را یک هفته با خود حمل می کردید، چه احساسی داشتید؟

بچه ها از این که مجبور بودند سیب زمینی های بدبو و سنگین را با خود حمل کنند شکایت داشتند. آن گاه معلم منظور اصلی خود را از این بازی این چنین توضیح داد: این درست شبیه وضعیتی است که شما کینه آدم هایی را که دوستشان ندارید، در دل خود نگه می داریدو همه جا با خود می برید. حالا که شما بوی بد سیب زمینی گندیده را فقط یک هفته نتوانستید تحمل کنید، پس چطور می خواهید بوی بد نفرت و کینه را برای یک عمر در دل خود تحمل کنید؟!

منبع: جام نیوز

تعامل خانواده و مدرسه از نگاه قرآن و عترت

● نقش خانواده در مدرسه

تربیت صحیح و یا نادرست در خانواده در کندی و رشد تربیت در مدرسه تأثیر بسزایی دارد.

کودکی که از بدو تولد برنامه تربیتی صحیح اسلامی درباره او رعایت شده و در خانواده‌ای آرام و دور از جنگ و جدال و غضب و . رشد کرده و از محبت کافی پدر و مادر برخوردار گشته است سخنان معلم زودتر در او تأثیر خواهد گذاشت و به مسئولیت خود در برابر مدرسه و اجتماع و مکتب زودتر پی خواهد برد. چنین فردی چون عادت کرده منظم باشد و براساس برنامه عمل نماید، برنامه مدرسه چندان برایش مشکل نخواهد بود.

کودکی که در خانه آموخته است که « بی‌ادبی سرمنشأ شر و بدی است » در مدرسه وظیفه خود می داند که از بی‌ادبی بپرهیزد. اما برعکس، کودکانی که در خانه تربیت صحیح نیاموخته‌اند و در دامان پدران و مادران ناآگاه به مسائل تربیتی پرورش یافته‌اند و در خانه جز اوقات تلخ و خشم چیزی ندیده و با قلبی پر از عقده وارد مدرسه می‌شوند تربیت آنها بسیار مشکل به نظر می‌رسد. این اشخاص چون بی‌نظم و انضباط بار آمده‌اند، مدرسه را زندانی بزرگ برای خود می‌دانند و به معلم جز به عنوان یک زندانبان نگاه نمی‌کنند، به همین جهت همیشه در صدد برهم زدن کلاس و اذیت کردن افراد هم‌ردیف خود هستند.

آموزش دادن به جوانان یک کار حرفه ای و در عین حال چالش برانگیز باشد. برای این که یک معلم در کارش تأثیرگذار باشید، به مهارت های متفاوت همراه با دانش و تجربه نیاز دارد.

آموزش دادن به جوانان یک کار حرفه ای و در عین حال چالش برانگیز باشد. برای این که یک معلم در کارش تأثیرگذار باشید، به مهارت های متفاوت همراه با دانش و تجربه نیاز دارد.

در ادامه چند مهارت مفید ذکر می شود که معلمان قرن 21 به آنها نیاز دارند. صبر و حوصله در بالای فهرست قرار دارد. سپس درباره توانایی تطبیق پیدا کردن با فناوری های جدید و نحوه مدیریت شهرت آنلاین خود در رسانه های اجتماعی صحبت می کنیم و در کنار اینها 8 مهارت دیگر مورد نیاز معلمان امروزی را برمی شمریم.

تخیل نوعی تفکر ذهنی آزاد است که برای آن هیچ محدودیتی متصور نیست. ذهن خیال‌پرداز دارای انعطاف‌پذیری فوق‌العاده بوده و فارغ از قید و بندهای دست و پا گیر دنیای واقعی می‌تواند هر ناممکنی را ممکن سازد. با ابزار تخیل فرد از دنیای واقعی فاصله گرفته و پا به دنیایی با امکانات بیشتر می‌گذارد. دنیایی که تواناییهای بالقوه به تواناییهای بالفعل تبدیل میشوند و به ظهور و توسعه خلاقیت انسان میدان می‌دهد. در دنیای زیبای تخیل، برای به انجام رساندن هر کاری راهی وجود دارد و برای حل هر مسئله، راه حلی! و فقط باید بتوان از دنیای تخیل دریچه‌ای به دنیای واقعی باز کرد تا نتیجه را در دنیای واقعی نیز دید. کاری که مخترعین و مبتکرین آن را به خوبی می‌دانند.

مفهوم اداره کلاس درس
صرف نظر از اینکه معلم با چه روشی آموزش می دهد و اهداف او از آموزش چه هستند، لازم است کلاس درس را به صورت موقعیتی مناسب برای یادگیری در آورد. به اقداماتی که معلم بدین منظور انجام می دهد اداره کلاس درس(مدیریت کلاس درس) می گویند.
تعاریف متعددی از اداره کلاس درس ارائه شده است که در ادامه برخی از آنها را از نظر می گذرانیم:
- وولفلک(2004): اداره کلاس درس را مورد استفاده قرار دادن فنون ایجاد و حفظ یک محیط سالم و خالی از مشکلات رفتاری می داند.
- فتسکو و مککلور(2005): اقداماتی که معلم برای ایجاد یک محیط سازنده به کار می گیرد.
- کروکشانک، جنکینس و متکالف(2006): استفاده از تدابیر و روش های مورد نیاز برای ایجاد و حفظ محیطی که در آن یادگیری صورت می گیرد.

مقدمه

تاریخ نشان داده استکه میان شرایط اجتماعی و تکامل اندیشه روشنفکران تاثیر متقابلی حکمفرماست. معمولا یک روشنفکر حساس و ساده در یک محیط غیر انسانی احساس خفگی می‌کند و علیه نا برابری واستثمار دست به طغیان می‌زند. او با نیروی اندیشه اش که از طریق سخن گفتن و نوشتن بیان می‌شود علیه سیستم فاسد جامعه اش اعلان (جهاد)می کند. واضح است که این وظیفه چندان ساده به نظر نمی‌رسد چرا که متضمن رویارویی شدید میان یک سیستم پر قدرت مادی و یک اندیشه به ظاهر ضعیف است. با همه اینها صحیفه تاریخ پر صفحه بشریت نمونه‌های بسیاری را شاهد است.که دراین رویارویی‌ها یک اندیشه تنها هنگامی که قادر به بسیج توده‌ها گردد.همه سد‌ها وموانع از سر راه برداشته وبر بزرگترین قدرت مادی نهفته دریک انسان یا یک سیستم نیرومند غلبه می‌کند و تقریبا همه‌ی ملت‌ها دارای یک چنین مردان با نفوذ اندیشمندی در میان خود بوده اند. ایران با فرهنگ و تمدن قوی و با شکوه خود اندیشمندانی به جهان تقدیم کرده است که نه تنها بر ایرانیان بلکه بر اندیشه بشریت تاثیر عمیقی بر جای گذاشته اند.

پیشنهاداتی به معلمان برای اثر بخشی و کارایی بیشتر در کلاس درس

هر معلمی با بالا رفتن تجربه اش پی خواهد برد که باید به برخی کارهای ضروری در کلاس درس توجه نماید ، بعضی اعمال را نباید انجام دهد، و خود را در کلاس برای دقایقی به جای شاگردان فرض نماید . تجربه نشان داده معلمانی که در کلاس درس فعالیت و تحرک بیشتری داشته ، به شغل خود علاقه و عشق می ورزند ، هدف های متنوعی دارند ، درگیری ها و جنگ اعصاب کمتری داشته باشند ، دیر تر از دیگران فرسوده و شکسته خواهند شد و همیشه به عنوان فردی شاداب و با نشاط و موفق در شغل خود نزد دیگران شناخته شده اند . در زیر به صورت خلاصه ، کارهایی که معمولا" در کلاس درس باعث حلب توجه دانش آموزان ، علاقمندی به درس و معلم و نشاط آنان میشود و برگفته از تجارب شخصی است ، ذکر می گردد .

با شنیدن نام " برنامه " یا " طرح درس " یا " طرحی برای مدیریت کلاس"  ، اذهان به سراغ چندین صفحه کاغذ می رود که در آن با دقیقه و ثانیه ، ریز فعالیتها نوشته شده و به عبارتی ، معلم را در چهار چوب مقرراتی ، محصور می کند ، (و به این دلیل خیلی ها حتی در مورد آن هم صحبت نمی کنند) اما مقصود از داشتن برنامه ، ااما" با ثبت آن ( و چیزی شبیه به طرح درس معرفی شده در کتب روش تدریس ) ، یکسان نیست . موارد زیر در دوره ابتدایی تا دبیرستان اعمال شده است و تاثیرات شگرفی بر دانش آموزان داشته است :

مدیریت رفتار با دانش آموزدرکلاس درس ، معلم مهربان یا خشن؟!
اساس و بنیان مدیریت رفتار موثر، داشتن روابط مثبت با دانش آموزان است. ارتباط مثبت پیوند محکمی بین شما و دانش آموزانتان بر قرار می کندبدون این پیوند ، توان شما برای تحت تاثیر قرار دادن و هدایت کردن آنها ضعیف خواهد بود .
با رعایت نکات زیر می توانید روابط تان را با دانش آموزان تقویت کنید:
• وقتی دانش آموزان وارد کلاس می شوند با آنها احوالپرسی کنید.
• برای تک تک آنها اهمیت قائل باشید و به تک تک آنها توجه کنید.
• به نظر هایشان با دقت گوش بدهید.
• به آنها مسئولیت بدهید.
• حتی موقعی که دارید رفتار نامناسبشان را تصحیح می کنید به شأن و شخصیت آنها احترام بگذارید.
• و دست آخر اینکه: «همانقدر که فکر میکنید سزاوارید دانش آموزان به شما احترام بگذارند به آنها احترام بگذارید»
«موفقیت شما در شغل معلمی آنقدر که به روابط مثبت ، مهربانانه و اعتماد آمیز با دانش آموزان وابسته است به هیچ مهارت ، ایده ،ابزار یا دستور العملی بستگی ندارد». ( پروفسور اریک جنسن)

اعمال زیر  از نظر معلمان فعال و دلسوز و مدیران ریز بین و مشاوران و روانشناسان آگاه جزو نامناسب ترین برخوردها با دانش آموزان در کلاس و مدرسه توسط معلمان  خسته،بی انگیزه،کسل می باشد.

1- پرهیز از لبخنن و رفتار مهربانانه با شاگردان و اعمال مقررات خشک و خشن:

اگر مجبورید که سال تحصیلی را علیرغم میل باطنی خود در کلاسی یا مدرسه ای با سختی آغاز کنید این مساله نباید به دانش آموزان منتقل شود ، اگر از کمی حقوق خود ، برخورد بد معاون و مدیر مدرسه، تبعیض مسئولان بالاتر،قسط ماشین و منزل و غیره به شدت عصبانی هستید ، هیچ گاه این موضوعات و خشم خود را در کلاس طرح نکنید.آنها سنگ صبور معلم برای حل مشکلات مالی و غیره نیستند.جدی بودن و خشک بودن بیش از حد معلم موجب کسالت و خستگی دانش آموز خواهد شد.

طلیعه

علم نور است و معلم اول خداست. تعلیم و تعلم از آموزه های انبیا و اولیاست و وظیفه معلم رسیدن و رساندن به خداست. علم جویی فریضه بر مسلمان هاست و دوستداری علم و علاقه به جویندگان علم از ارزش هاست.

تعلیم هر علمی دارای بسی نکته هاست و تدریس هر درسی، آشنایی با بسی تجربه هاست. و تدریس، دانش است و عشق است و روش است و بسیاری درس هاست و بدون آن، هرچه هست پوچ است و بی بهاست.

آنچه در پی آمده، «110» قطره از یک دریاست که طبق حروف ابجد، برابر با نام مولا «علی علیه السلام » امیر مؤمن هاست، و برگرفته از دانش ها و کتاب ها و تجربه هاست، و همچون مشعلی در تاریکی هاست. و در هر قسمت، بسیاری از نکته های مهم آن در نگاشته ماست و با توجه به کلاس های آزاد و غیرآزاد و زمینه ها و شرایط ویژه هر کدام قابل اجراست.

هر چقدر که از دوران مدرسه دور شده باشیم، چیزهایی هست که هر از گاهی باعث میشن که فکر کنیم: "آه.کاش اینو تو مدرسه بهم یاد داده بودن" کاش به جای یکی از ساعت های زبان خارجه و ریاضی و فارسی، یک بار هم یه کلاس درباره ی زندگی کردن برگزار می شد. شاید هم هر از گاهی معلمی پیدا شده که سعی کنه حرف های خارج از درس بزنه.اما احتمالا ما حرفهاشون رو جدی نگرفتیم و ترجیح دادیم به جای فکر کردن به حرفهاش، به شیوه ی زندگی خودمون ادامه بدیم.خیلی موارد هست که شاید دیر، ولی بالاخره روزی توی زندگی بهشون می رسیم. فکر کنید چقدر عالی می شد اگه توی سن کمتر اینها رو یاد می گرفتیم.این نکات کاربردی رو بخونید و سعی کنید ازینجا به بعد توی زندگی جدی ترشون بگیرید: